Urk

In 2020 organiseerde de ANWB de verkiezing Het Allermooiste dorp van Nederland. Urk belande in de Top 5! De winst van de verkiezing ging naar Winsum. Maar de jury roemde de authenticiteit van het IJsselmeerdorp: ‘Het oude vissersdorp is authentiek en laat mooi de historische band zien met de visserij: de haven, de scheepwerven, de visafslag, het monument voor omgekomen vissers, de visserswoningen en de fraai gelegen vuurtoren. Klopt als een bus!’

• Vanaf de grote parkeerplaats aan de Klifkade kun je meteen de route oppakken richting knooppunt 25, de Klifkade rond. Je hoeft dus niet eerst terug naar knooppunt 36.

In Urk is tussen 36 en 25 de knooppuntenbewegwijzering hier en daar onduidelijk of onvolledig. Volg in dat geval onderstaande routebeschrijving. 

• Volg de Klifkade met het water aan je linkerhand, parkeerplaats aan je rechterhand, en ga mee met de bochten. Houdt daarna links aan en ga bij de voorrangsweg (haaientanden) rechtdoor, Handelskade. Rechtdoor langs de werf en op het einde linksaf (Wijk 2).

• Op het einde (kerk) rechtsaf, en einde linksaf, Prins Hendrikstraat (Wijk 3). Staat uitrijden en op het einde linksaf, Zuiderzeestraat (Wijk 4). Houdt op de splitsing rechts aan, langs het water (Staversekade). Iets lager is knooppunt 25. Hier rechtsaf op het Vuurtorenpad langs het water, naar knooppunt 86.

Aan het einde van de route:
• Vanaf knooppunt 2 fiets je via de Sluisweg Urk in. Ga op de rotonde (dit is knooppunt 36) driekwart rond, dus de 2e afslag, Klifweg.
• Houd rechts aan (Klifweg). Volg de weg met een bocht naar links. Ga bij de volgende bocht rechtdoor, dan ben je weer op de parkeerplaats.

Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punt.
• Tussen knooppunt 13-20-87-37-75-61-47 gaat de route over een smal schelpenpad; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga achter elkaar fietsen.

Toegankelijkheid: deze route is ongeschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.) vanwege bovenstaande smalle pad.

Tot 1939 was Urk een eiland waar geleefd werd van de visserij op de Zuiderzee en na de komst van de Afsluitdijk in 1932 op de Noordzee. Dat dit voorspoedige tijden waren zie je aan de modern ogende haven waar nog steeds 30 procent van alle Nederlandse Noordzeevis wordt verhandeld; een tweede afslag veilt de IJsselmeervis. Er liggen grote kotters en vrachtwagens rijden af en aan. Het oude dorp ligt hoger (op het voormalige eiland). Je passeert de oude haven met vistrawlers en oude botters op werfhellingen en daarachter lage vissershuisjes met keurig geverfde hekjes en waslijnen. De grote gereformeerde kerk domineert de buurt. Mooi is het Vissersmonument dat verdronken vissers van Urk herdenkt. En natuurlijk de vuurtoren die uitkijkt over het IJsselmeer. Urkers staan erom bekend dat ze hun tradities hoog houden: ze werken hard, spreken onderling een voor buitenstaanders onverstaanbaar dialect, halen tijdens hoogtijdagen hun klederdracht uit de kast en respecteren zonder uitzondering de zondagsrust. Zij maken van Urk nog steeds het eiland dat het ooit was. Leuk voor museumbezoek (o.a. Museum het oude Raadhuis)  en vergeet niet een visje te eten met zicht op de haven!

Op 3 oktober 1939 werd de dijk Lemmer-Urk gedicht en was Urk geen eiland meer. De stemming was pessimistisch. Haring en ansjovis, de pijlers onder de Urker visserij, verdwenen snel uit het zoeter wordende water. Maar het pakte gelukkig goed uit. De hedendaagse Urker vloot is een van de grootste en modernste vissersvloten van West-Europa. Op de IJsselmeerafslag aan de haven kun je zien wat tegenwoordig uit de voormalige Zuiderzee wordt gevist. www.havendiensturk.nl/ijsselmeervisafslag.

Fietshuur
Via de havendienst  kun je (e)bikes huren: https://www.havendiensturk.nl/103-fietsverhuur-op-de-haven

De vuurtoren van Urk werd in 1844 gebouwd. Daarvóór brandde er op Urk een kolenvuur. Het wees niet alleen vissersboten de weg, maar ook schepen die van Amsterdam naar de Noordzee voeren. De toren aan de Vuurtorenstraat is in de zomermaanden te beklimmen, zie www.touristinfourk.nl.

In september 1942 werd de Noordoostpolder officieel droog verklaard. De hoofdstad van het nieuwe land werd Emmeloord. Daar moest een toren komen die het centrum van de polder zou markeren en tegelijk de eenheid ervan zou symboliseren. Een kerktoren was geen optie; dan zou de ene kerk zich boven de andere stellen. Het werd een watertoren: de Poldertoren (De Deel 25, Emmeloord, www.vvvnoordoostpolder.nl).

Bij de drooglegging van de Noordoostpolder kwamen zwerfkeien tevoorschijn die in de laatste ijstijd door gletsjers zijn achtergelaten. In De Gesteentetuin is een wandeling uitgezet langs deze keien. In de expositieruimte binnen komt u veel te weten over het ontstaan van deze stenen. Ook de geschiedenis en natuur van Schokland worden belicht. Keileemweg 1, Schokland, www.schokland.nl.

Zuiderzee-eiland Schokland had altijd veel te kampen met overstromingen. In 1859 besloot koning Willem III het eiland te laten ontruimen en de woningen af te breken. De kerk, gebouwd op een zeshonderd jaar oude terp, en de oude vuurtoren bleven gespaard. Ook bleef de haven tot de inpoldering in bedrijf. Enkele huizen bij de kerk zijn gereconstrueerd. Daar is nu een museum over de geschiedenis van Schokland. In 1995 werd Schokland, als eerste locatie in Nederland, geplaatst op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Museum Schokland, Middelbuurt 3, Schokland

Bij de bouw van de dorpen in de Noordoostpolder werden plattelandsdorpen nagebootst met kromme wegen en huizen met puntdaken. Bij Nagele is dat anders. Dit dorp is ontworpen door de Amsterdamse architectengroep ‘De Acht’, voorstander van het ‘nieuwe bouwen’. Kernbegrippen daarin zijn functionaliteit en nieuwe materialen. Alle daken in Nagele zijn plat, dat vond men beter bij het polderlandschap passen. In Museum Nagele komt u er meer over te weten.

Ring 23, Nagele, www.museumnagele.nl.